[ Pobierz całość w formacie PDF ]

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
4.11.3. 
wiczenia

wiczenie 1
Wynagrodzenie pracownika przedsiębiorstwa X w roku 2004 w kolejnych miesiącach
przedstawiało się następująco: 1 100, 1 230, 1 230, 1 100, 1 520, 1 230, 1 230, 1 230, 1 100, 1
230, 1 230, 1 520. Oblicz średnią arytmetyczną, dominantę i medianę, a następnie zinterpretuj
otrzymane wyniki.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) obliczyć średnią arytmetyczną, korzystając z wzoru na średnią arytmetyczną dla szeregu
indywidualnego,
2) wskazać dominantę szeregu indywidualnego,
3) obliczyć medianę, korzystając z wzoru na medianę dla uporządkowanego szeregu
indywidualnego o parzystej liczbie wyrazów,
4) zinterpretować otrzymane wyniki (zapisz w zeszycie).
Wyposażenie stanowiska pracy:
- kalkulator,
- literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

wiczenie 2
Na podstawie danych zawartych w tabeli, przedstawiającej wynagrodzenia pracowników
przedsiębiorstwa X we wrześniu 2005 r., oblicz i przedstaw graficznie wskaz
niki struktury,
średnią arytmetyczną, dominantę i medianę. Następnie zinterpretuj wyniki.
Wynagrodzenie (w zł) Liczba pracowników
0  400 15
400  800 50
800  1 200 360
1 200  1 600 420
1 600  2 000 150
2 000  2 400 15
2 400  2 800 10
2 800  3 200 5
3 200  3 600 3
3 600  4 000 2
Razem 1 030
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) obliczyć średnią arytmetyczną, korzystając z wzoru na średnią arytmetyczną dla szeregu
rozdzielczego,
2) przedstawić wyniki graficznie,
3) obliczyć dominantę, korzystając z wzoru na dominantę dla szeregu rozdzielczego,
4) przedstawić otrzymany wynik na wykresie,
5) obliczyć medianę, korzystając z wzoru na medianę dla szeregu rozdzielczego,
6) przedstawić otrzymany wynik na wykresie,
7) zinterpretować wyniki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
Wyposażenie stanowiska pracy:
- kalkulator,
- literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.
4.11.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) obliczyć średnią arytmetyczną dla szeregu indywidualnego?
2) obliczyć średnią arytmetyczną dla szeregu rozdzielczego?
3) przedstawić średnią arytmetyczną graficznie?
4) wskazać dominantę w przypadku szeregu indywidualnego?
5) obliczyć dominantę dla szeregu rozdzielczego?
6) przedstawić dominantę na wykresie?
7) obliczyć medianę w przypadku szeregu indywidualnego?
8) obliczyć medianę dla szeregu rozdzielczego?
9) przedstawić medianę na wykresie?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
4.12. Analiza efektywności ekonomicznej
jednostki organizacyjnej z zastosowaniem wskaz
ników
4.12.1. Materiał nauczania
Pojęcie analizy ekonomicznej odnosi się do metody badania, która polega na rozłożeniu
badanego przedmiotu lub zjawiska na części składowe, w celu określenia składników
przyczyniających się do kształtowania danego podmiotu lub zjawiska.
Celem analizy ekonomicznej jest przygotowanie odpowiednich informacji, stanowiÄ…cych
podstawÄ™ do podejmowania decyzji gospodarczych. Analiza ekonomiczna zapoznaje
z występującymi faktami i zjawiskami oraz ustala przyczyny tych zjawisk i faktów, służy do
oceny działalności i jej skutków.
Ogół metod funkcjonujących w analizie ekonomicznej można podzielić na:
- metody jakościowe,
- metody ilościowe (które są istotą tego rozdziału).
Do metod jakościowych zalicza się:
- metodę porównań (odchyleń), która polega na porównaniu badanych zjawisk z innymi
wielkościami oraz na ustaleniu różnic między cechami porównywanych zjawisk,
- porównania w czasie, które określają kierunki rozwoju przedsiębiorstwa, polegają na
ocenie zmian wskaz
ników okresu badanego w stosunku do danych z okresów
poprzednich lub wielkości przyjętych na okres przyszły,
- porównanie danych rzeczywistych z wielkościami planowanymi, wśród tych porównań
wyróżnia się porównania z planem pierwotnym i planem skorygowanym,
- porównania w przestrzeni (międzyzakładowe), w których przedmiot oceny obejmuje
wielkości porównawcze z dwóch lub większej liczby przedsiębiorstw.
Do metod ilościowych zalicza się:
- metodę kolejnych podstawień,
- metodę różnic cząstkowych,
- metodę podstawień krzyżowych,
- metodÄ™ logarytmowania.
Metoda kolejnych podstawień polega na matematycznym sformułowaniu funkcji
ekonomicznych, stanowiących przedmiot badań oraz określenia odpowiedniego łańcucha
przyczyn. W tabeli 18 przedstawiono kolejność wykonywanych czynności.
Istota tej metody wyraża się w kolejnym podstawianiu poszczególnych czynników
w wielkości określającej wartość wskaz
nika, będącego przedmiotem porównania, w miejsce
wskaz
nika przyjętego za podstawę odniesienia. Oblicza się w ten sposób wpływ
poszczególnych czynników na odchylenia łączne.
Przykład 1
PLAN WYKONANIE
(podstawa odniesienia)
Liczba krzeseł n (w szt.) n0 = 200 n1 = 250
Cena krzesła c (w zł) c0 = 30 c1 = 35
Przychody ze sprzedaży P (w zł) P0 = 6 000 P1 = 8 750
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
Tabela 18. Kolejność wykonywanych działań w metodzie kolejnych podstawień
Lp. Działanie Obliczenia
1 Ustalenie zależności między
P1 = n1 Å" c1 = 250 Å" 35 = 8750
czynnikami
P0 = n0 Å" c0 = 200 Å" 30 = 6000
R = P1 - P0 = 8750 - 6000 = +2750
2 Ustalenie odchyleń
Rn = n1 Å" c0 - n0 Å" c0 = 250 Å" 30 - 200 Å"30 = 7500 - 6000 = +1500
czÄ…stkowych
Rc = n1 Å" c1 - n1 Å" c0 = 250 Å" 35 - 250 Å"30 = 8750 - 7500 = +1250
3 Zestawienie wyników i ich
" zwiększenie liczby krzeseł o 50 sztuk (n1  n0) przy bazowej liczbie
interpretacja
krzeseł spowodowało wzrost przychodów ze sprzedaży o 1 500 zł (Rn)
" wzrost ceny krzeseł o 5 zł (c1  c0), przy rzeczywistej liczbie sprzedanych
krzeseł wpłynął na zwiększenie przychodów o 1 250 zł (Rc)
" razem odchylenia wynoszÄ… 2 750 (Rn + Rc)
R  odchylenie Å‚Ä…czne,
Rn  odchylenie wywołane zmianą liczby krzeseł (czynnikiem n),
Rc  odchylenie wywołane zmianą ceny krzeseł (czynnikiem c).
Metoda różnic cząstkowych polega na jednoczesnym wyodrębnianiu cząstkowych
odchyleń indywidualnych i cząstkowych odchyleń wyrażających łączny wpływ czynników
oraz traktowaniu ich jako odrębnych elementów badania analitycznego.
Kolejność wykonywania działań w przypadku metody różnic cząstkowych przedstawiono
w tabeli 19 (przy wykorzystaniu danych z przykładu 1).
Przykład 2
Tabela 19. Kolejność wykonywania działań w metodzie różnic cząstkowych
Lp. Działanie Obliczenie
1 Ustalenie wpływu zmiany
pierwszego czynnika (n)
zakładając, że czynnik drugi
Rn = n1 Å" c0 - n0 Å" c0 = 250 Å" 30 - 200 Å"30 = 7500 - 6000 = +1500
(c) pozostaje w wielkości
przyjętej dla podstawy
odniesienia
2 Ustalenie wpływu zmiany
drugiego czynnika (c)
przyjmując, że czynnik
Rc = n0 Å" c1 - n0 Å" c0 = 200 Å" 35 - 200 Å" 30 = 7000 - 6000 = +1000
pierwszy (n) występuje w
wielkości odpowiadającej
podstawie odniesienia
3 Ustalenie wpływu obydwu
Rnc = (n1 Å" c1 - n1 Å" c0 )- (n0 Å" c1 - n0 Å" c0 ) =
czynników łącznie
= (250 Å" 35 - 250 Å" 30)- (200 Å" 35 - 200 Å" 30) =
= (8750 - 7500)- (7000 - 6000) = 1250 -1000 = +250
4 Zestawienie wyników i ich
" zwiększenie liczby krzeseł o 50 sztuk przy planowanej cenie 30 zł
interpretacja [ Pobierz całość w formacie PDF ]