[ Pobierz całość w formacie PDF ]
elementów umowy powoduje, że jest ona nieważna.
Ustanowienie zastawu rejestrowego nie wymaga wydania przedmiotu zabezpiecze-
nia, ale nie ma mowy o powstaniu zastawu rejestrowego bez wpisania go do stosow-
nego rejestru. Rejestr prowadzi 11 sądów rejonowych (gospodarczych).
Po to by sąd mógł wpisać zastaw, potrzebny jest wniosek zastawnika lub zastawcy,
chyba że przepis szczególny przewiduje wpis z urzędu. Wniosek musi być złożony na
urzędowym formularzu RZ-1 (można go dostać w formie papierowej w siedzibach są-
dów, a w wersji elektronicznej jest dostępny na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości
www.ms.gov.pl). RZ-1A stanowi załącznik do wniosku o wpis zastawu rejestrowego.
Do wniosku dołącza się umowę zastawniczą albo umowę, z której wynika nabycie
przedmiotu zastawu wraz z zastawem rejestrowym. Może to być również umowa do-
tycząca nabycia udziału we współwłasności przedmiotu zastawu albo nabycia wierzy-
telności zabezpieczonej zastawem rejestrowym lub jej części.
W postępowaniu sądowym dotyczącym ustanowienia zastawu pobierane są opła-
ty sądowe od:
wniosku o wpis zastawu rejestrowego do rejestru zastawów 200 zł,
zmiany wpisu 100 zł,
wniosku o wykreślenie zastawu z rejestru 50 zł.
Kwoty te wnosi się na rachunek bankowy sądu lub do jego kasy. Trzeba przy tym
pamiętać, że wniosek nieopłacony prawidłowo jest zwracany nawet bez wcześniejsze-
40
Zabezpieczenia
go wezwania przez przewodniczącego wydziału do uzupełnienia braku.
Wpis zastawu rejestrowego obejmuje:
datę złożenia wniosku o wpis,
dane zastawcy, zastawnika oraz jeżeli zastawca i dłużnik to różne osoby dłuż-
nika niebędącego zastawcą,
oznaczenie przedmiotu zastawu, a także sposób jego oznakowania, gdy umowa
zastawnicza to przewiduje,
oznaczenie najwyższej sumy zabezpieczenia i waluty, w której jest wyrażona
(w ten sposób pozostali wierzyciele dowiadują się, jak wysokie jest rzeczywiste
zadłużenie zastawcy),
określony umową zastawniczą sposób zaspokojenia zastawnika, o ile przewi-
dziany jest przepisami ustawy,
ewentualne zastrzeżenie, przez które zastawca zobowiązuje się względem za-
stawnika, że przed wygaśnięciem zastawu rejestrowego nie zbędzie ani nie ob-
ciąży przedmiotu zastawu.
W przypadku zastawu rejestrowego w przeciwieństwie do zastawu zwykłego
istnieje wybór co do sposobów zaspokojenia wierzyciela (zastawnika), oczywiście
poza sądowym postępowaniem egzekucyjnym. Jeżeli więc przedmiotem zastawu re-
jestrowego są rzeczy powszechnie występujące w obrocie towarowym, możliwe jest
przejęcie ich na własność przez zastawnika, jeżeli umowa to przewiduje (niewyklu-
czone jest przy tym zastosowanie klauzuli waloryzacyjnej, zaś zachowanie rzeczy
w należytym stanie może być badane w trakcie umowy i jeśli umowa zastawnicza nie
stanowi inaczej, zastaw rejestrowy obejmuje przysługujące zastawcy roszczenia od-
szkodowawcze z tytułu utraty, zniszczenia, uszkodzenia, względnie obniżenia warto-
ści rzeczy). Zaspokojenie zastawnika może również nastąpić przez sprzedaż przed-
miotu zastawu w przetargu publicznym. Prowadzi go notariusz albo komornik. Jeśli
natomiast zastaw ustanowiono na zbiorze rzeczy lub praw stanowiących całość go-
spodarczą, a umowa zastawnicza dopuszcza zaspokojenie zastawnika z dochodów
przedsiębiorstwa zastawcy, to przedsiębiorstwo to może być przejęte w zarząd, któ-
ry może być wykonywany również przez zastawnika. Wykluczone jest przy tym spra-
wowanie zarządu tylko nad częścią przedsiębiorstwa. Warto również pamiętać, że ta-
ki zbiór rzeczy lub praw w razie wystawienia go na przetarg powinien być sprze-
dawany w całości, chyba że zastawca i zastawnik postanowią inaczej.
Podstawa prawna
P
o
d
s
t
a
w
a
p
r
a
w
n
a
Art. 306 335 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.).
Ustawa o zastawie rejestrowym (Dz.U. z 1996 r. nr 149, poz. 703 ze zm.).
Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 11 grudnia 2008 r. w sprawie warunków organizacyjno-tech-
nicznych dotyczących formy wniosków i dokumentów oraz ich składania do sądów prowadzących rejestr za-
stawów i do centralnej informacji o zastawach rejestrowych drogą elektroniczną, a także orzeczeń, odpisów,
zaświadczeń i informacji doręczanych wnioskodawcom tą drogą przez sądy oraz centralną informację
(Dz.U. nr 229, poz. 1535).
41
41
Zawieranie i zabezpieczanie umów w obrocie gospodarczym
5. Hipoteka
Hipoteka jest równie ważnym i często stosowanym sposobem zabezpieczania wie-
rzytelności jak zastaw, tyle że ustanawia się ją na nieruchomościach. Jest ograniczo-
nym prawem rzeczowym. Uprawniony z tytułu hipoteki nazywa się wierzycielem hi-
potecznym, a właściciel nieruchomości obciążonej hipotecznym dłużnikiem.
Ważną zaletą hipoteki jest to, że wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z obcią-
żonej nią nieruchomości bez względu na to, czyją ów grunt, budynek czy lokal stał
się własnością. W dodatku ma pierwszeństwo przed wierzycielami osobistymi wła-
ściciela czy osoby mającej spółdzielcze własnościowe prawo do obciążonego lokalu.
WA%7łNE. TYLKO Z WIERZYTELNOZCI
Hipoteka zawsze ma ścisły związek z wierzytelnością, którą zabezpiecza. Może istnieć tylko o ty-
le, o ile istnieje prawo główne. Nie może powstać bez wierzytelności, nie może być bez niej
przeniesiona, a wygaśnięcie wierzytelności powoduje wygaśnięcie hipoteki.
Przedmiotem hipoteki może być nie tylko prawo własności nieruchomości, lecz
również użytkowanie wieczyste wraz z budynkami i urządzeniami na użytkowanym
gruncie stanowiącymi własność użytkownika wieczystego. Hipotekę można ustano-
wić także na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu (mieszkania lub loka-
lu użytkowego) oraz na wierzytelności zabezpieczonej hipoteką. Może nią być obcią-
żona również ułamkowa część nieruchomości, jeżeli stanowi udział współwłaścicie-
la oraz przysługujący współuprawnionemu udział w spółdzielczym prawie do lokalu
czy w wierzytelności zabezpieczonej hipoteką.
Hipoteka powstaje z chwilą wpisu do działu IV księgi wieczystej. Tym samym wpis
ów ma charakter konstytutywny. Jego podstawą jest oświadczenie właściciela nieru-
chomości obciążanej o ustanowieniu hipoteki. Konieczna jest przy tym forma aktu
notarialnego, i to pod rygorem nieważności. Tylko w banku do ustanowienia hipote-
ki bankowej wystarcza oświadczenie złożone w formie pisemnej pod rygorem nie-
ważności. Rygor formy aktu notarialnego nie dotyczy też oświadczenia składanego
przez wierzyciela hipotecznego.
WA%7łNE. WSZELKIE NALE%7łNOZCI PIENI%7łNE
Od 20 lutego 2011 r. nie ma już podziału hipotek umownych na zwykłą i kaucyjną. Konstrukcja jed-
nej, nowej hipoteki powstającej wskutek umowy wierzyciela z dłużnikiem została oparta na dotych-
czasowych rozwiązaniach hipoteki kaucyjnej. Może więc nowa hipoteka umowna zabezpieczać
[ Pobierz całość w formacie PDF ]