[ Pobierz całość w formacie PDF ]
chodzącego słońca, zachód oraz w sindarińskim dun zachód , por: Dune-
dainowie; adunaicka, (numenorejska) forma adun, w Adunakhor, Anadune,
była zapożyczona z mowy Eldarów.
(anga) żelazo , sindarińskie ang, w Angainor, Angband, Angahabar, Angla-
chel, Angrist, Angrod, Anguirel, Gurthang; angren żelazny , w Angrenost,
l. mn. Engrin, w Ered Engrin.
(anna) dar , w Amatar, Meliana, Yavanna. Ten sam rdzeń w Andor, Kraina
Daru .
(annon) wielkie drzwi, brama , l. mn. ennyn, w Annon-in-Gelydh; por. Mo-
rannon Czarna Brama Mordoru i Sirannon strumień przy bramie
Morii.
(ar) obok, poza (stąd w jęz. quenejskim ar i , w jęz. sindarińskim a), praw-
dopodobnie w Araman poza Amanem ; por. także (Nirnaeth) Arnoediad
( Å‚zy niepoliczone ).
(ar(a)) wysoki, szlachetny, królewski , pojawia się w bardzo wielu nazwach,
jak Aradan, Aredbela, Argonath, Arnor itd.; rozbudowany rdzeń arat po-
jawia się w Aratar i w arato mistrz, człowiek wybitny , np. Angrod
przekształcone z Angarato, a Finrod z Findarato; także aran król , w Aran-
ruth. W Ereinion, co znaczy szczep królewski (imię Gil-galada), kryje się
l. mn. od aran; por. Fornost Eram, tj. Północny Gród Królów w Arnorze.
Przedrostek Ar- w jęz. adunaickim w imionach królów numenorejskich stąd
właśnie pochodzi.
(arien) (jedna z Majarów, przewodniczka Słońca) pochodzi z rdzenia as- wy-
stępującego również w jęz. quenejskim w are- światło słońca .
(atar) ojciec , w Atanatari (patrz w indeksie hasło Atani), Iluvatar.
337
(band) więzienie, przymus , w Angband, z pierwotnego mbando, które wy-
stępuje w jęz. quenejskim w imieniu Mandos (sindariński Angband = qu-
enejskiemu Angamando).
(bar) mieszkanie , w Bar-en-Danwedh. Prastare słowo mbar (quenejskie
mar, sindarińskie bar) znaczyło dom w odniesieniu do osób i kraj rodzin-
ny w odniesieniu do ludów; występuje w wielu nazwach geograficzych,
jak Brithombar, Dimbar (pierwsza czÄ…stka dim znaczy smutny, ponury ),
Eldamar, Val(i)mar, Vinyamar, Mae-nu-Falmar. Mardi I, imiÄ™ pierwsze-
go rządzącego namiestnika Gondoru, znaczy oddany domowi (domyślne
królewskiemu ).
(barad) wieża; w Barad-dur, Barad Eithel, Barad Nimras; l. mn. w Emyn
Beraid.
(beleg) mocny, potężny , w Beleg, Belegaer, Belegost, Laer Ku Beleg.
(bragol) nagły , w Dagor Bragollach.
(brethil) znaczy prawdopodobnie srebrna brzoza ; por. Nimbrethil, las brzo-
zowy w Arvernien, i Fimbrethil, imię jednej z żon elfów.
(brith) żwir, w Brithiach, Brithombar, Brithon.
(dae) cień w Dor Daedeloth i może też w Daeron.
(dagor) bitwa ; rdzeń miał formę ndak -, por. Haudh-en-Ndengin. Inne po-
chodne słowo to Dagnir (Dagnir Glaurunga Zguba Glaurunga ).
(del) groza , w Delduwath; deloth wstręt , w Dor Daedeloth.
(din) milczÄ…cy , w Dor Dinen; por. Rath Dinen, Ulica Milczenia w Minas
Tirith i Amon Din, jedno ze wzgórz, z których dawano sygnały świetlne
w Gondorze.
(dol) głowa , w Lorindol; często używane w nazwach wzgórz lub szczytów
górskich, np. Dol Guldur, Dolmed, Mindolluina, (także Nardol, jedno ze
wzgórz, z których dawano sygnały świetlne w Gondorze, i Fanuidhol
jedna z Gór Morii).
(dor) kraj, ląd ( ląd w przeciwieństwie do morza), pochodzi od ndor; wy-
stępuje w wielu sindarińskich nazwach geograficznych, jak Doriath, Do-
rthonion, Eriador, Gondor, Mordor itp. W jęz. quenejskim rdzeń ten stopił
338
się i pomieszał z zupełnie innym słowem nore, znaczącym lud ; pierwotnie
Valinore znaczyło ściśle lud Valarów , podobnie też Numen(n)ore lud
Zachodu , Valandor zaś kraj Valarów i Numendor kraj Zachodu .
Forma quenejska Endor, Zródziemie , utworzona została z ened środek
i ndor; w jęz. sindarińskim przetworzono to w nazwę Ennor (por. ennorath
śródziemie w pieśni elfów A Elbereth Gilthoniel ).
(draug) wilk , w Draugluin.
(du) noc, mrok , w Delduwath, Efel Duath; pochodzi od wcześniejszego do-
me, skąd w jęz. quenejskim lome, a stąd sindarińskie dulin, słowik , który
w jęz. quenejskim ma formą lomelinde.
(duin) (długa) rzeka , w nazwach rzek: Anduina, Baranduina, Esgalduina,
Taur-im-Dainath.
(dur) ciemny , w Barad-dur, Karagdur, Dol Guldur, także w Durthang (za-
mek w Mordorze).
(ear) morze (w jęz. quenejskim), w Earendil; Earrame i wielu innych imio-
nach. Sindarińskie słowo gaer (w Belegaer) zapewne pochodzi z tego same-
go pierwotnego rdzenia.
(echor) w Echoriath Góry Okrężne i Orfalch Echor; por. Rammas Echor,
wielki mur zewnętrznego kręgu wokół pól Pelennoru Minas Tirith.
(edhel) elf (w jęz. sindarińskim), w Adanedhel, Aredhela, Gloredhela, Ost-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]